Verhuizen, of in het prachtige Parma bijven?
Ik woon nu ruim
15 jaar in Parma, een stad waar de tijd zeker niet heeft stil
gestaan, maar die ondanks dat, toch haar authentieke karakter heeft
weten te behouden.
Wanneer je met
de auto over de A1 van Milaan naar het Zuiden, over de l'autostrada
del sole, richting Bologna rijdt, gaat de afslag 'Parma' vrijwel
onopgemerkt aan je voorbij. Ook de hoge snelheidstrein van Parijs
naar Napels, langs diezelfde A1, raast Parma, zonder te stoppen, met
315km/uur voorbij.
Jammer, want dat
wekt de indruk dat mijn woonplaats geen bezoekje waard zou zijn.
Niets is minder waar. Ondanks het bijna onopvallende bestaan van deze
middelgrote provinciestad (slechts 200.000 inwoners), kom je haar
naam vaak tegen, onontkoombaar verbonden aan veel Italiaanse
keukengerechten.
De bekendste Parmezaanse produkten 'Parmiggiano en Crudo'
De Parmezaanse
kaas en -ham (crudo) zijn daar de meest beroemde voorbeelden van.
Maar ook het bedrijf Parmalat, dat in 2005 wereldfaam veroverde
wegens de grootse beursclash allertijden (16 miljard euro
gingen in èèn dag in rook op) zetelt, in geslonken
versie, nog immer in de gemeente van Parma. De zuivelfabrikant die
verwikkeld was geraakt in onverstandige, buitenlandse investeringen
die niets met voeding te maken hadden, is uit het dal gekropen en
weer sterk op de wereldwijde melkmarkt vertegenwoordigd.
Ook Barilla,
Italie's grootste en misschien wel 's werelds bekendste
pastaproducent, is in Parma overduidelijk aanwezig met haar haar
inmense fabriek die ruim 750 meter lang, uitgestrekt langs de snelweg
ligt. Wellicht wist je niet dat ook tomatenpuree en veel van de
bekende blikjes gepelde, of tot blokjes gesneden, tomaten in Parma
worden verwerkt.
Kortom, de
Parmezanen hebben een aardige paplepel in de voedsel industrie te
brengen.
Het is dan ook
niet voor niets dat juist Parma, samen met Helsinki, in 2000 in een
nek aan nek race om het zetelschap van de European Food Authority
streed. Uiteindelijk is besloten dat het orgaan dat de kwaliteit van
Europeesch geproduceerd voedsel garandeert in Parma moest staan en
het andere deel, wat de rechten van een producent beschermt, in
Helsinki.
De moderne overkapping van Piazza Giaia misstaat niet in het oude stadscentrum
(foto P. Horbach)
Een uitkomst
waar de Parmezanen mee konden leven, want is het niet, in
tegenstelling tot de Finse-, juist de Italiaanse keuken die tot in de
verste hoeken van de wereld wordt geimmiteerd? Het beschermen van
zijn produkten zit de Italiaan dus in het bloed.
Parma heeft zich met het binnenhalen van de Authority
voorgoed op de Europeesche (politieke) landkaart weten te plaatsen.
Niet onbelangrijk voor haar gezond groeiende economie.
Centraal
gelegen, in de provincie Emilia Romagna, precies tussen de
miljoenensteden Milaan en Bologna, is zij vanuit toeristisch oogpunt
ook een interessante optie, want uit deze ducale stad rijdt je in één
uur door de Appenijnen naar de bloemenriviera en Cinque Terre.
Terwijl je na één uur richting het Noorden midden in Verona of op
de oevers van het Gardameer staat.
In anderhalf uur
ben je in Florence en in iets minder dan twee uurtjes rijd je naar
het romantische Venezie.
Parma is dus uitermate geschikt voor een stop of als
dagtocht vanaf een ander Italiaans vakantie adres makkelijk te
bereiken.
'Oltre torente' een levendige buurt met veel studenten
Wanneer je hier
door de pittoreske steegjes en over de mooie pleinen loopt wordt
direkt duidelijk dat je je in een rijke stad bevindt. Prachtig
gerenoveerde gebouwen en openbare ruimten. De Parmesanen hebben het
goed. Hun inkomen ligt ruim boven het landelijk gemiddelde en het
werkloosheidscijfer is laag. Er is weinig tot geen criminaliteit en
onlangs heeft een onderzoek uitgewezen dat Parma een begeerlijke
vierde plaats inneemt op de ranglijst van de Italiaanse steden met de
beste (sociale) voorzienigen.
Openbaar
vervoer, ziekenhuizen en gemeentelijke instellingen functioneren naar
behoren en de vriendelijke infrastructuur (de stad beschikt als èèn
van de weinigen in Italie over 30km fietspad èn elektrische
trolleybussen) maken een opgeruimde indruk die bijna on-Italiaans
aandoet.
Het krantenstalletje waar de 'Gazetta di Parma' goed wordt verkocht
(foto P.Horbach)
Er heerst een
gemiddeld landklimaat wat de vier seizoenen goed doet. Warme zomers
met veel zon en koude winters met sneeuw. Het najaar is hier, net als
in Nederland nat, maar zet veel later in. Tot oktober kun je in de
avond onder de blote sterrenhemel dineren en de lente begint heerlijk
vroeg, soms al eind februari.
Op èèn van die
vele zonnige, droge dagen die Parma rijk is houden de Parmezanen
ervan te flaneren. Een typisch lokale tijdsbesteding is te laten zien
hoe goed het met je gaat. Voor uiterlijk vertoon deinst een Parmezaan
niet terug en daarin gaat hij heel ver! Om een voorbeeld te noemen:
het huren van een Porsch Cayenne om je daarmee in de zomermaanden
trots te presenteren bij de discotheek, het restaurant of aan het
strand, is voor een Parmezaan, die in de winter wellicht een kleine
Suzuki rijdt, de normaalste zaak van de wereld. Imponeren is hier tot
beroep verheven.
Het centrum van Parma na een flinke sneeuwbui in 2012
Flaneert de
Parmesaan niet in het park Ducale, dan vind je hem, volgens de
laatste mode uitgedost, op Piazza Garibaldi of in het nabijgelegen
Via Farini, waar de terrassen tot diep in de nacht gevuld zijn, ook
op doordeweekse dagen!
Parma is schoon en laat weinig tot geen verval toe. Ik
vergelijk Parma altijd met Maastricht. Rustig en mooi, een stad waar,
soms, net iets te weinig gebeurt.
Op piazza
Garibaldi ontmoeten via Manzoni en Via Repubblica elkaar. Samen delen
zij het stadshart door midden. Een eeuwenoude weg, want dit was
namelijk ooit de via Emilia (aangelegd door de Romeinen). Ja, een van
die bekende wegen die naar Rome leidt....
De ingang van het Battistero op Piazza Duomo
(foto P. Horbach)
Architektonisch
is Parma zeker een bezoekje waard. Op Piazza Duomo, kleurt het roze
marmeren Battistero zich duidelijk af tegen de rest van de overwegend
creme-ocer-gele Middeleeuwse bebouwing. De statige voorgevel van de
Duomo, die haar orriginele wit marmeren bekleding met de tijd heeft
verloren, verschroomt in het niets bij het aanzicht van het unieke
uiterlijk van die zelfde Battistero. Overigens is dit èèn van de
weinige pleinen in Italie waar alle vier de zijden vrij zijn van
'moderne' bebouwing en dus een getrouwe, Middeleeuwse aanblik biedt.
Ten tijde van Mussolini is bijna ieder plein in Italie hard aangepakt
en 'verrijkt' met, op zijn minst, één fascistische gevel. Je kent
ze wel, strak wit, collossaal, statig en 'zwaar'. Hier ontbreekt
deze, gelukkig.
Door de glas in
lood ramen speelt het gefilterde zonlicht
een adembenemend spel met de ontelbare fresco's in de
middenark van de Duomo. Het is bijna niet voor te stellen hoe de
schilder Antonio Allegri (ook wel 'il corregio' genoemd) hier jaren
aan heeft gewerkt. Dit schouwspel van engelen en heiligen eist al je
aandacht op en het vergt bijhoorlijk wat tijd de taffarelen te
'ontcijferen'. Ga de kerk dus niet te laat naar binnen, want ondanks
het gezegde dat het huis van God altijd open is, sluit zij om èèn
uur haar deuren. Vergeet niet het antieke, goud gekleurde orgel, de
crypte en de rijk beschilderde koepel, èèn van de mooiste in
Italie, te bewonderen.
Terug in de tijd, het post- en telegraafkantoor
Op een paar
honderd meter door het pedonale stadscentrum staat het imposante
Palazzo della Pilotta. Op weg passeer je de uitzonderlijke 'liberty'
gevel van het, nog in originele staat zijnde, post-telegraafkantoor.
Op werkdagen moet je daar echt even binnenstappen, al is het maar om
een paar postzegels te kopen. Je stapt 100 jaar terug in de tijd.
Daar waar
bombardementen tijdens Tweede Wereldoorlog een groot gedeelte van het
Palazzo Pilotta hebben weggeslagen is een groen 'stadshart'
gecreeerd. Onder toeziend oog van de lokale bevolking
is er heringedeeld en gerenoveerd. Middels een referendum konden de
Parmesanen meebeslissen, over de toekomst van dit gebied, dat tot
voor kort een lelijke parkeerplaats was vol met auto's. Met name
studenten, die om de hoek hun colleges volgen, laten zich hier
tijdens de lunchpauze graag op het verse gras zien.
Dat wat rest van
het palazzo della Pilotta geeft een goede indruk van de enorme omvang
van dat wat ooit de residentie van de beroemde Farnese familie is
geweest. Deze familie was voor Parma net zo belangrijk als de Medici
voor Florence. Alessandro Farnese werd Paus Paul III. Zijn familie,
en zo ook de stad Parma, vergaarde roem en status. Zelfs tot lang na
de dood van Alessandro, bleven leden van de Farnese familie, een
belangrijke rol spelen in de wandelgangen van het Vaticaan, wat het
hertogdom Parma uiteraard nooit windeieren
heeft gelegd.
Vandaag de dag
huist de Galleria Nazionale in het 'Pilotta'. Een gerenomeerd museum
met een interessante collectie Italiaanse kunstwerken van de
afgelopen 600 jaar. Tevens is het nog in oorspronkelijke staat
zijnde, houten theater van de familie Farnese op de bovenste
verdieping open voor bezoekers. Indrukwekkend!
Rechts het beroemde Parmezaanse operahuis (foto P.Horbach)
Aan de linker
zijde van het open stadsplein is de opera gevestigd. Theatro Reggio
is na het 'Scala' in Milaan, èèn van de belangrijkste in Italie.
Ook dit operahuis is onlangs geheel gerenoveerd en schittert in volle
glorie. Ieder jaar in oktober, wordt het operaseizoen ingeluid met
het Verdi Festival, vernoemd naar de beroemde componist Verdi,
geboren in de provincie van Parma. Overigens, een leuk weetje... Het is het enige theater waar Pavarotti ooitis weg gefloten door de uiterst kritische, Parmezaanse operaliefhebbers!
Maar terug naar
de gallerijen onder het enorme Palazzo dalla Pilotta. Daar waar ooit
de gravinnen met hun enorme hoepelrokken hun tijd verdreven, vindt
nu, eens per week, op woensdagochtend, een deel van de gezellige
Parmezaanse markt plaats.
Aan de
Zuid-zijde van het palazzo stroomt 'La Parma', de enige 'vrouwelijke'
rivier van Italie (alle anderen worden met het mannelijke lidwoord
'il' aangesproken) rustig voorbij.
In de zomer meestal een droge boel, maar in de winter
rijk gevuld met helder, turquaas blauw smeltwater, dat zich vanuit de
Appenijnen een weg zoekt naar de Po. In Italie vindt je, op de Po na,
eigenlijk alleen kleine smeltwater rivieren die allen onbevaarbaar
zijn.
Stillevens in het Parco Ducale (foto P.Horbach)
Een grote,
ijzeren toegangspoort op de oever aan de andere zijde markeert de
ingang van het Parco Ducale. Met haar lange lanen, uitgestrekte
weidevelden en grote vijvers, vormde zij ooit de tuin van Parma's
beroemdste, en meest geliefde inwoonster: Maria Luigia. De tweede
vrouw van Napoleon Bonaparte. In de volksmond wordt het park nog
steeds liefkozend 'il giardino' genoemd.
Maar wat deed de
vrouw van Napoleon in Parma, zij was toch de dochter van de keizer
van Oostenrijk? Klopt, maar nadat Napoleon de slag om Waterloo had
verloren, werd hij in 1815 gevangen genomen en verbannen naar het
eiland Elba. Maria Luigia was welliswaar zijn echtgenote, maar tevens
de dochter de winnaar van die oorlog, keizer Francesco de eertse van
Oostenrijk. Hij kon zijn eigen dochter niet op dezelfde wijze
straffen als Napoleon. En dus werd zij 'verbannen', van Parijs naar
Parma, waar zij 'voor straf' als hertogin van Parma en Piacenza door
het leven 'moest'...
In eerste
instantie voelde zij zich niet thuis in het, wat haar betreft,
provinciale, boeren stadje. Maar uiteindelijk heeft zij haar taak als
hertogin serieus genomen en al haar kontakten gebruikt om Parma
opnieuw 'in te richten' naar haar behoeftes. Vele aristocraten uit
Oostenrijk en Parijs bezochten Maria Luigia regelmatig en binnen no
time verwierf Parma de bijnaam 'het kleine Wenen van Italie'. Tot op
heden is Maria-Luigia het symbool van Parma's rijkdom.
Piazza Garribaldi weerspiegeld (foto P.Horbach)
Ik woon hier nu
dus zo'n 15 jaar en moet toegeven dat de schoonheid en hartelijkheid
van deze kleine provinciestad, waar in verhouding tot de rest van
Italie de zaakjes behoorlijk goed zijn geregeld, je je als Hollander
vrij snel op je gemak voelt. Parma is met haar tijd mee gegroeid en
redelijk 'open'.
'Waarom ga je
dan verhuizen?' zou je zeggen. Ik moet het eerlijk toegeven. Het was
een kleine list om een nieuwtje te vertellen, want zelf ga ik niet
verhuizen. Ik ben twee jaar geleden al verhuist naar een prachtige
plek in de heuvels van Parma en daar blijf ik voorlopig. Maar...
Deze blog
'Italie in mijn broekzak', die gaat wel verhuizen!
In een jaar tijd
heeft zij, dankzij jullie (inmiddels zo'n 5000 lezers) haar succes
bewezen en is niet onopgemerkt gebleven bij de andere Nederlandse
media die over Italie schrijven. Zo ben ik in contact gekomen met
Saskia Balmeakers, de drijvende kracht achter de uiterst populaire
internet site 'CiaoTutti.nl'. Mijn verhalen over Italiaanse
tradities, -geschiedenis en -personages zullen, geschreven vanuit de
invalshoek (een Nederlandse televisieproducer aan het werk) een, hoop
ik, verfrissende bijdrage leveren aan haar prachtige platvorm.
''Man'a mano'',
langzaam maar zeker, zullen de meeste verhalen op deze blog worden
verwijderd, omdat zij, afgewisseld met nieuwe avonturen worden
her-gepubliceerd. Ik hoop uiteraard dat jullie mij daar blijven
volgen. Dat kan op ciaotutti dus vanaf zondag 29 april en je kan mij sinds
kort
ook in 'realtime' volgen op Instagram.
Daar publiceer
ik dagelijks foto's en video's die 'live' getuigen van mijn
werkzaamheden. Het leuke daarvan is dat je dus al ruim voor de
uitzending van een programma, achter de schermen kan meekijken! Mijn
profiel heet ''pascal_horbach'' en ik werk ook aan een profiel onder
de naam ''italieinmijnbroekzak''.
Zie hieronder voorbeelden van een paar filmjes op INSTAGRAM die jou rechtreeks
deelgenoot maken van mijn zoektocht naar een lokatie voor een nieuwe
Nederlandse televisieserie! De filmpjes duren maximaal 1 minuut. Dus
lekker kort, maar krachtig!
Voor nu dank ik
jullie voor alle aardige, spontane en ook kritische reakties op de
verhalen van het afgelopen jaar. Vanaf deze blog groet ik jullie en
hoop jullie op ciaotutti.nl weer tegen te komen. Mocht je mij
persoonlijk willen aanspreken dan kan dat het makkelijkste via
instagram of schrijf een mail naar: pascal_horbach@hotmail.com
Ciao (a) Tutti
:-)
Instagram
filmpjes en foto's:
OP WEG NAAR DE
EERSTE LOKATIE, SPANNEND!
WAT EEN MOOI
DORPJE, MAAR NIET GESCHIKT...
WAAROM FLUISTER
IK IN DIT STRAATJE?
MISSCHIEN MOGEN
WE BIJ DE BAKKER FILMEN
WAT EEN LIEF OUD
VROUWTJE!
Reacties
Een reactie posten