Leonardo da Vinci, uitvinder van Google Maps?

Leestijd: 3 minuten.

Het plein heeft alles wel gezien en meegemaakt. Als een stille getuige vormde zij het decor van geschiedkundige evenementen, spannende legende’s, architectonische hoogstandjes en folkloristische feesten. Nu, eeuwen later, doet zij haar boekje open en gunt mij een blik in haar memoires.

Ik schrijf over pleinen die ondanks hun adembenemende schoonheid vaak onbekend zijn. Tijdens mijn bezoekjes luister ik naar hun herinneringen. Mooie verhalen, die voor veel van ons geheim zijn gebleven, maar zeker de moeite waard om over te lezen.  

Onder de titel ‘Geheime Pleinen’ verzamel ik ze uiteindelijk in een mooi boek. Hier een voorproefje…..

PIAZZA MATTEOTTI, IMOLA

Wanneer je in het Noorden van Italie over de eeuwenoude , Romaanse straat  'Via Emilia' van Bologna richting Rimini reist kom je langs het rustige provinciestadje Imola. Niet onbekend, want eens per jaar wordt zij opgeschrikt door luid ronkende motoren op het plaatselijke Formule 1 Circuit. Dankzij snelheidsduivels als Ferrari, Mercedes en Redbull klinkt haar naam je dus niet vreemd in de oren.

Ondanks deze wereldfaam weet niemand dat hier in het jaar 1502 een traditie is geboren waar wij tot op de dag van vandaag de vruchten van plukken. 

Google maps, zweert er bijvoorbeeld bij. 

Anno 2020 kunnen wij niet meer zonder. Middels één klik op onze smartphone vinden we een adres of de snelste route naar onze afspraak. Laat Piazza Matteotti, in het centrum van Imola, nou aan de wieg van staan van dit hedendaagse, technische hoogstandje.

 

Ruim 500 jaar geleden toen pausen, koningen en hertogen nog de scepter zwaaiden, was de laars die wij tegenwoordig Italie noemen, verdeeld in talloze stadstaatjes en koninkrijken. Oorlogen om macht, grond en geld waren aan de orde van de dag. 

In 1499 was Cesare Borgia vastberaden een deel van de streek Romagna in te lijven. Cesare, ja inderdaad, die van de Franse  Netflix serie ‘Borgia’. Hij was ondanks zijn afkomst (onwettige zoon van paus Alexander IV) geen lieverdje. Gedurende twee lange jaren vocht hij een zware strijd. 

De troepen van Caterina Sforza, de hertogin die de provincies van Imola en Forli tot haar rijk rekende, gaven zich niet zonder slag of stoot gewonnen, maar het leger van Cesare had uitendelijk de langste adem.

Na zijn overwinning gebood hij niemand minder dan Leonardo da Vinci een kaart te tekenen waarop duidelijk was te zien welke gronden hij tot de zijne mocht rekenen. 

Sinds jaar en dag werden dit soort kaarten, op artistieke wijze, vanuit een zij aanzicht getekend, meestal vanaf een heuvel in de omgeving (zie hieronder zo’n traditionele kaart van Imola)

Da Vinci had echter een verbluffend, revolutionair idee. Hij kwam met een nieuwe ‘kijk’ op de kaart. De stad Imola en haar omgeving moesten volgens hem realistischer, gedetailleerder en waarheidsgetrouw weergegeven worden. Onderlinge verhoudingen en afstanden moesten op schaal kloppen. 

                       

                     

Tegenwoordig is een waarheidsgetrouwe kaart met behulp van satellieten makkelijk te realiseren. Vijfhonderd jaar geleden was dat geen optie. Alleen een genie als Leonardo waagde zich aan een onmogelijke opgave.

Da Vinci begon niet zomaar aan de tekentafel, maar hij begaf zich naar het centrum van de stad. Gewapend met een 'kilometerteller' trok hij vanaf het huidige Piazza Matteotti door de straten van Imola. Tevens gebruikte hij een kompas om de ligging van de verschillende landmarks, zoals kerktorens, de markt en het kasteel, ten opzichte van elkaar te kunnen bepalen.

Met mappen vol aantekeningen, afstanden en geografische graden, ging Leonardo in zijn studio aan het werk. Na weken van rekenen en tekenen presenteerde hij Cesare uiteindelijk de eerste 'platte' stadskaart ter wereld. 

Het eindresultaat was, en is nog immer subliem.  Een satellietfoto uit 2020 past namelijk precies over de getekende kaart van Da Vinci uit 1502. Hij klopt als een bus.

Cesare heeft zich waarschijnlijk nooit gerealiseerd hoe realistisch deze kaart zijn nieuw veroverde gebied weergaf. Zonder mogelijkheid om dat de controleren was Da Vinci daar zelf wellicht ook niet van op de hoogte. Wederom een hoogstandje van de man die eeuwen geleden al een bijdrage leverde aan onze hedendaagse ‘moderne’ cultuur.

Zie hieronder een afbeelding van die eerste, ‘platte’ kaart ter wereld. Was getekend ‘Leonardo da Vinci’